پنچر شدن لاستیک اتفاق ناخوشایندی است که برای هر راننده‌ای پیش می‌آید. اما نگران نباشید چون با داشتن اطلاعات کافی و ابزار مناسب می‌توانید به راحتی این مشکل را حل و به مسیرتان ادامه دهید. این مقاله مثل یک دوستِ کاربلد، مراحل تعویض لاستیک ماشین را قدم به قدم به شما توضیح می‌دهد.
ابزارهای ضروری برای تعویض لاستیک ماشین
تجهیزات تعویض لاستیک ماشین مثل جعبه کمک‌های اولیه خودرو است و باید همیشه از همراه داشتن آنها مطمئن باشید:
- لاستیک زاپاس با باد کافی
- آچار چرخ سازگار با اندازه چرخ‌های ماشین
- جک مناسب وزن و ارتفاع خودرو
ابزارهایی که ضروری نیست ولی بهتر است همراه‌تان باشد:
- دستکش کار
- چراغ قوه
- مثلث خطر
پیشنهاد خواندنی: نحوه رفع خط و خش از بدنه خودرو
مراحل تعویض لاستیک خودرو
حالا که از وجود ابزارهای ضروری مطمئن شدید، نوبت به مراحل تعویض لاستیک خودرو می‌رسد که در ادامه به صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم.
مرحله اول: اطمینان از ایمنی خودرو
قبل از هر چیز باید مطمئن شوید که ماشین در شرایط امنی قرار دارد:
- خودرو را در محلی صاف و دور از رفت‌وآمد پارک کنید.
- ترمز دستی را به‌طور کامل بکشید تا ماشین ثابت بماند.
- اگر خودرو دنده‌ای است، آن را در دنده عقب یا یک قرار دهید. اگر اتوماتیک است دنده را روی حالت پارک (P) بگذارید.
- چراغ‌های خطر را روشن کنید تا دیگر رانندگان از توقف شما آگاه شوند.
مرحله دوم: شل کردن مهره‌های چرخ
- جک، آچار چرخ، لاستیک زاپاس و دستکش را آماده کنید.
- با استفاده از آچار چرخ، مهره‌های چرخ را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا کمی شل شوند.
- در این مرحله نیازی به جک نیست چون وزن ماشین مانع چرخیدن لاستیک شده و کار شل کردن پیچ راحت‌تر می‌شود.
- مهره‌ها را به‌طور کامل باز نکنید؛ هدف در این مرحله صرفاً شل کردن آنها است.
مرحله سوم: بلند کردن خودرو
- جک را در نقطه مشخصی از زیر خودرو قرار دهید (معمولاً این نقاط در دفترچه راهنمای خودرو مشخص شده‌اند).
- خودرو را به اندازه کافی بالا ببرید تا چرخ معیوب کامل از سطح زمین جدا شود.
- از ایستایی و ثبات جک اطمینان حاصل کنید و هرگز زیر خودروی جک‌شده، نروید.
- پس از بالا بردن خودرو، مهره‌هایی که شل کردید را کاملا باز کنید.
مرحله چهارم: تعویض لاستیک خودرو
- لاستیک معیوب را از جای خود خارج و زاپاس را به جای آن نصب کنید.
- مهره‌ها را با دست در جای خود قرار داده و تا حد ممکن سفت کنید.
- دقت کنید که پیچ‌ها را به صورت متناوب (ضربدری) محکم کنید تا فشار به طور یکنواخت توزیع شود.
گام پنجم: پایین آوردن خودرو
- با استفاده از جک، ماشین را به آرامی پایین بیاورید تا لاستیک کاملا روی زمین قرار بگیرد.
- با استفاده از آچار مهره‌ها را یک بار دیگر به صورت ضربدری سفت کنید.
- مطمئن شوید که مهره‌ها به اندازه کافی محکم شده‌اند.
کار تعویض لاستیک ماشین اتومات یا دستی شما تمام است و فقط باید در اولین تعمیرگاه، فشار باد لاستیک زاپاس را بررسی و در صورت نیاز تنظیم کنید. همچنین لاستیک معیوب را در اولین فرصت به تعمیرگاه ببرید تا تعمیر یا در صورت نیاز، تعویض شود.
شاید نحوه تعویض لاستیک خودرو کمی زمان‌بر به نظر برسد، اما با کمی تمرین در مواقع ضروری می‌توانید به سرعت و با اطمینان کامل این کار را انجام دهید.
مشکلات رایج موقع تعویض لاستیک ماشین و روش حل آنها
تعویض لاستیک ماشین همیشه بی‌دردسر نیست. در ادامه به مشکلات رایج و روش‌های حل آنها اشاره می‌کنیم:
گیر کردن پیچ‌های چرخ
پیچ‌های چرخ ممکن است به دلیل زنگ‌زدگی، فشار بیش از حد یا استفاده از ابزار نامناسب باز نشوند. راه‌حل:
- از یک لوله فلزی به عنوان اهرم کمکی استفاده کنید تا قدرت بیشتری برای باز کردن مهره‌ها داشته باشید. لوله را روی دسته آچار چرخ قرار داده و به آرامی فشار دهید.
- از اسپری ضدزنگ یا روان‌کننده (مانند WD-40) برای شل کردن پیچ‌ها استفاده کنید و چند دقیقه صبر کنید تا اثر کند.
- اگر با روش‌های قبلی باز نشد، می‌توانید با احتیاط چند ضربه محکم به انتهای آچار چرخ بزنید. این کار به شل شدن مهره‌ها کمک می‌کند.
جک زدن نامناسب
اگر جک به‌درستی زیر خودرو قرار نگیرد یا سطح زمین ناهموار باشد، ممکن است جک سر بخورد یا خودرو بی‌ثبات شود. راه‌حل:
- جک را حتما در محل مناسب قرار دهید. این نقاط معمولاً روی شاسی خودرو و نزدیک چرخ‌ها قرار دارند.
- جک را روی سطح صاف و محکم قرار دهید تا از لغزش و افتادن آن جلوگیری شود.
- اگر سطح زیر جک ناهموار یا نرم است، از یک تخته چوب برای افزایش سطح اتکا استفاده کنید.
- جک را به آرامی و به تدریج بالا ببرید تا از لغزش و افتادن آن جلوگیری شود.
گیر کردن لاستیک روی محور
گاهی لاستیک قدیمی به دلیل زنگ‌زدگی یا فشار زیاد به محور چرخ چسبیده و جدا نمی‌شود. راه‌حل:
- با یک تکه چوب یا وسیله‌ای دیگر چند ضربه ملایم به قسمت داخلی لاستیک بزنید تا آزاد شود.
- کمی روان‌کننده یا ضد زنگ در محل اتصال لاستیک به رینگ بزنید. چند دقیقه صبر کنید تا روغن به داخل آن نفوذ کند.
- اگر مشکل همچنان باقی است، ماشین را کمی حرکت دهید و دوباره امتحان کنید.
نکات مهم در تعویض لاستیک خودرو جلو و عقب
لاستیک‌های عقب نقش مهمی در کنترل پایداری خودرو به‌ویژه سر پیچ‌ها یا جاده‌های لغزنده دارند. اگر لاستیک‌های عقب فرسوده و فاقد چسبندگی کافی باشند، خطر لغزش پشت ماشین و از دست دادن کنترل افزایش می‌یابد.
علاوه‌بر این اگر لاستیک‌های جلو فرسوده باشند، راننده می‌تواند با فرمان و ترمزگیری خودرو را کنترل کند. اما اگر لاستیک‌های عقب فرسوده باشند و خودرو دچار لغزش شود، کنترل آن بسیار دشوارتر خواهد بود
بنابراین لاستیک‌های نو باید در محور عقب خودرو نصب شوند تا ایمنی و پایداری خودرو در شرایط مختلف حفظ شود. این کار از لغزش جلوگیری کرده و کنترل خودرو را در شرایط اضطراری بهبود می‌بخشد.
اگر لاستیک‌های جلو به شدت ساییده شده و غیر ایمن هستند، لاستیک‌های عقب را به جلو منتقل کرده و در محور عقب، از لاستیک نو استفاده کنید. البته در ماشین‌‌های با استاندارد ۸۵ گانه و مدل‌های مجهز به سیستم کنترل پایداری (ESP)، اهمیت جایگاه لاستیک‌های نو نسبت به قبل کمتر شده است.
جمع‌بندی
آشنایی با روش تعویض لاستیک ماشین مهارت مهمی است که هر راننده‌ای باید با آن آشنا باشد. برای تعویض لاستیک ماشین کافی است پیچ‌ها را کمی شل کرده و سپس زیر ماشین جک بزنید. سپس پیچ‌ها را کامل باز کرده و لاستیک نو را نصب کنید. پس از سفت‌کردن پیچ‌ها با دست جک را به آرامی برداشته و پیچ‌ها را با آچار چرخ سفت کنید.
سوالات متداول
وقتی عمق آج کمتر از ۱.۶ میلی‌متر شود، ترک، برآمدگی، آسیب جدی داشته باشد یا عمر مفید لاستیک (معمولاً ۳ تا ۵ سال) تمام شده باشد.
بسته به نوع رانندگی، شرایط آب و هوایی و کیفیت لاستیک، معمولاً هر ۳ تا ۵ سال یا بعد از طی ۵۰هزار تا ۸۰ هزار کیلومتر مسافت.
بهتر است دو لاستیک در یک محور (جلو یا عقب) با هم تعویض شوند تا تعادل خودرو حفظ شود.
بهتر است از این‌کار خودداری کنید چون می‌تواند بر عملکرد و ایمنی خودرو تأثیر منفی بگذارد.
تنظیم باد منظم لاستیک‌ها، بالانس چرخ‌ها و میزان فرمان به موقع، رعایت بار مجاز و جلوگیری از رانندگی پرشتاب و ترمزگیری بی‌دلیل.
