معرفی کامل سرسیلندر و انواع آن
سرسیلندر یکی از مهم‌ترین بخش‌های موتور است. این بخش در قسمت بالایی موتور قرار دارد و از طریق واشر سرسیلندر به بخش پایینی متصل میشود. سرسیلندر شرایط احتراق بهینه را فراهم میکند و انرژی تولیدشده را به سیستم مکانیکی موتور انتقال می‌دهد. در این مقاله انواع سرسیلندر را معرفی میکنیم و اطلاعاتی در مورد این قطعه در اختیارتان قرار میدهیم. اگر می‌خواهید بدانید سرسیلندر چیست، ادامه مطلب را دنبال کنید.
سرسیلندر چیست؟
موتور خودرو از دو بخش تشکیل شده که بخش بالایی آن سرسیلندر می‌باشد. سرسیلندر مانند یک محفظه عمل میکند و قطعاتی چون سوپاپ‌ها، میل بادامک، شمع، اسبک و استکان تایپیت را در خود جای می‌دهد. در واقع سرسیلندر جایگاه قرارگیری سیستم احتراق موتور است. این محفظه از طریق واشر سرسیلندر به قسمت پایینی موتور متصل میشود.
سرسیلندر شرایط لازم برای احتراق سوخت و تبدیل آن به انرژی مکانیکی را برعهده دارد و قدرت لازم برای راهاندازی موتور را تأمین میکند. با توجه به این موارد، سرسیلندر را می‌توان یکی از مهم‌ترین بخش‌های موتور معرفی کرد. این بخش نقش مهمی در روشن شدن موتور دارد و تأثیر زیادی بر روی کارایی موتور و عملکرد درست آن می‌گذارد.
سرسیلندر جایگاه قرارگیری سوپاپ‌هاست. هوا و سوخت در گذرگاههای سرسیلندر جریان پیدا میکنند و گازهای خروجی از آن خارج می‌شوند. این قطعه مایع خنک‌کننده را به قسمت پایینی موتور هدایت میکند و با این کار باعث از بین بردن حرارت و خنک نگه داشتن موتور میشود.
اجزای سرسیلندر
همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، سرسیلندر به عنوان یک محفظه عمل میکند و وظیفه نگهداری از قطعات موتور را بر عهده دارد. اجزای سرسیلندر عبارتند از:
- واشر سرسیلندر: این قطعه در بین سرسیلندر و بلوک موتور قرار می‌گیرد و وظیفه آب‌بندی موتور را برعهده دارد. واشر سرسیلندر از مخلوط شدن روغن و مایع خنک‌کننده موتور جلوگیری کرده و عملکرد فیلتر روغن در خودرو را بهبود می‌بخشد.
- دریچه‌های ورودی و خروجی: دریچه‌های ورودی و خروجی بخش دیگری از سرسیلندرها هستند. دریچه ورودی برای ورود هوا به داخل سیلندر و محفظه احتراق مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از فرآیند احتراق، گازها از طریق دریچه خروجی از محفظه خارج می‌شوند.
- سوپاپ ها: هر موتور دارای تعدادی سوپاپ است. این سوپاپ‌ها ورود هوا و سوخت به داخل محفظه را کنترل میکنند.
- شمع خودرو: شمع‌های خودرو روی سر سیلندرها نصب می‌شوند و برق را به این بخش منتقل میکنند. نوک شمع‌ها در محفظه احتراق قرار دارد و مخلوط سوخت و هوا را مشتعل میکند.
- انژکتور: این قطعه در موتورهای پاششی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مخلوط سوخت و هوای متراکم شده را به درون سیلندر تزریق میکند.
- میل بادامک: میل بادامک برای باز و بسته کردن سوپاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سرسیلندر دارای تعدادی کانال و مسیر نیز می‌باشد. از جمله این مسیرها می‌توان به کانال‌های ورود و خروج هوا و دود، کانال‌های روغن جهت روانکاری و کانال‌های خنک کننده موتور اشاره کرد.
انواع سرسیلندر بر اساس ترتیب قرار گرفتن سوپاپ‌ها
سرسیلندرها انواع مختلفی دارند و بر اساس ترتیب قرار گرفتن سوپاپ‌ها، به 4 دسته تقسیم می‌شوند:
- سرسیلندرهای آی هد (I HEADE): سرسیلندرهای آی هد بر روی موتورهایی نصب می‌شوند که محفظه احتراق کوچکی دارند. این سرسیلندرها تراکم لازم برای ترکیب گاز و سوخت را فراهم کرده و نیروی محرکه مورد نیاز برای به حرکت درآوردن خودرو را تأمین میکنند. در این‌جا سوپاپ‌ها آرایش خطی دارند و در یک یا دو ردیف قرار میگیرند.
- سرسیلندرهای تی هد (T HEADE): سرسیلندرهای تی هد در موتورهایی نصب می‌شوند که خروجی مخصوص سوپاپ ندارند. در نوع تی هد، سوپاپ‌های دود و گاز در دو طرف سیلندر قرار میگیرند و بیشترین فاصله را از هم دارند. این سوپاپ‌ها در بدنه سیلندر نصب شده‌اند و از سرسیلندر عبور نمی‌کنند.
- سرسیلندرهای ال هد (L HEADE): سرسیلندرهای ال هد دارای خروجی نیستند و مانند نوع تی هد ارتباطی با سرسیلندر برقرار نمی‌کنند. سوپاپ‌های دود و گاز در یک سمت سیلندر قرار دارند و بر روی بدنه آن نصب می‌شوند.
- سرسیلندرهای اف هد (F HEADE): در سرسیلندرهای اف هد سوپاپ‌های دود روی بدنه سیلندر و سوپاپ‌های گاز روی سرسیلندر قرار دارند.
انواع سرسیلندر از لحاظ جنس
در قسمت بالا انواع سرسیلندر بر اساس ترتیب قرار گرفتن سوپاپ‌ها را معرفی کردیم. سرسیلندرها از لحاظ جنس نیز به دو دسته چدنی و آلومینیومی تقسیم می‌شوند. همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، سرسیلندر محل قرارگیری سیستم احتراق موتور است. بنابراین، باید مقاومت حرارتی بالایی داشته باشد و بتواند دمای ایجاد شدن در اثر اشتعال را تحمل کند. با توجه به این موارد، بلوک سیلندر از آلیاژهای آهن مانند چدن ساخته میشود.
برخی از تولیدکنندگان به دلیل سنگین بودن چدن از آلیاژهای سبک‌تری مانند آلومینیوم برای ساخت سرسیلندر استفاده میکنند. آلومینیوم، توانایی بیشتری در هدایت حرارت دارد و میزان هدایت آن حدود 3 برابر چدن می‌باشد. از دیگر مزایا سرسیلندرهای آلومینیومی می‌توان به گرم شدن سریع‌تر موتور اشاره کرد. آلومنیوم سریع‌تر خنک میشود و به همین دلیل توان خروجی بیشتری داشته و سوخت کمتری را مصرف میکند.
لازم به ذکر است، سرسیلندرهای آلومینیومی معایبی نیز دارند. این جنس توانایی کمتری نسبت به تنشهای ایجاد شده در محفظه احتراق دارد و ممکن است در اثر انفجار درون این محفظه، تغییر شکل دهد. هزینه بیشتر طراحی موتور، مدول الاستیسیته کم و احتمال چسبیدن سرسیلندر خودرو به سیلندر به دلیل خوردگی، از دیگر معایب سرسیلندرهای آلومینیومی است.
انتخاب نوع سرسیلندر با توجه به نوع موتور
هر موتور، سرسیلندر مخصوص به خود را دارد و با توجه به شکل بلوک سیلندر، تعداد سرسیلندر و فرم خروجی سرسیلندرها انتخاب میشود. تعداد خروجی‌های روی سرسیلندر بسیار مهم است. برخی از موتورها برای هر سیلندر، از دو شمع و برخی دیگر برای تمامی سیلندرها از یک شمع استفاده میکنند.
تعداد سرسیلندرها به فرم موتور نیز بستگی دارد. موتورهای خطی از یک سرسیلندر استفاده میکنند و موتورهای V شکل برای هر خروجی سیلندر، یک سرسیلندر مجزا دارند.
جمع‌بندی
در این مقاله انواع سرسیلندر را معرفی کردیم و گفتیم سرسیلندر چیست و چه وظیفهای را بر عهده دارد. سرسیلندر یکی از مهم‌ترین قطعات خودرو است. این قطعه اجزای مختلفی را در خود جای می‌دهد و شرایط را برای احتراق سوخت و تبدیل آن به انرژی مکانیکی فراهم میکند. سرسیلندر نیز مانند دیگر قطعات خودرو دچار آسیب میشود و نیاز به تعمیر یا تعویض دارد. برای جلوگیری از استهلاک سرسیلندر و افزایش طول عمر آن، کارهایی چون روغن‌کاری موتور را به دقت انجام دهید و از سلامت سیستم خنک‌کننده خودرو مطمئن شوید. دقت داشته باشید رانندگی طولانی با دور موتور بالا و گاز دادن زمانی که موتور را تازه روشن کرده‌اید، میتواند به سرسیلندر آسیب برساند و عمر آن را کوتاه‌تر کند. همچنین میتواند تمام قطعات مورد نیاز خود در زمینه قطعات مجموعه سرسیلندر را از سایت لوازم یدکی خودرو ناب پارتس خریداری فرمایید.
